Η σημασία του προγράμματος και της δημιουργικότητας στο διάβασμα

Οι ασκήσεις για το σπίτι και γενικότερα το διάβασμα αποτελούν μια αρκετά απαιτητική διαδικασία τόσο για τους μαθητές, όσο και για τους γονείς. Πολλές φορές η έλλειψη κινήτρου, αλλά και η επιθυμία για ενασχόληση με πιο ευχάριστες δραστηριότητες δεν επιτρέπουν στα παιδιά να συγκεντρωθούν αρκετά στις σχολικές τους υποχρεώσεις.

Με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτή τη διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα; Πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε τη μελέτη στο σπίτι πιο δημιουργική και γιατί η ύπαρξη προγράμματος θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί στην εκπλήρωση των μαθημάτων του;

Μετατρέποντας την διαδικασία του διαβάσματος σε μια ευχάριστη και δημιουργική δραστηριότητα, θα μπορούσαμε να προσελκύσουμε και να διατηρήσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού, προκαλώντας αλλαγές ακόμα και σε νευροβιολογικό επίπεδο.

Ο καθορισμός ενός καθημερινού προγράμματος διαβάσματος μπορεί να είναι πολύ βοηθητικός για την επιτυχή εκπλήρωση των σχολικών υποχρεώσεων. Μιλήσαμε με τον Κωνσταντίνο Πασβαντίδη, Ψυχολόγο και επιστημονικό σύμβουλο της Nannuka, για το πως μπορεί το πρόγραμμα να βοηθήσει τα παιδιά. Για την δημιουργία του προγράμματος, θα ήταν αρκετά χρήσιμο να έχετε στο νου σας τα εξής:

• Ο χρόνος διαβάσματος προτείνεται να ξεκινάει την ίδια ώρα κάθε μέρα. Πολλές φορές είναι καλύτερο να υπάρχουν μικρά διαλείμματα, καθώς αρκετή ώρα συνεχούς διαβάσματος μπορεί να προκαλέσει κόπωση στο παιδί.
• Η ώρα που θα ξεκινάει και θα τελειώνει το διάβασμα, η ποσότητα των διαλειμμάτων και η διάρκεια τους χρειάζεται να έχουν συμφωνηθεί από κοινού με το παιδί, και όχι απλά να του παρουσιάζονται. Προτείνουμε εναλλακτικές επιλογές, θέτοντας πάντα σαφή όρια και δυνατότητες.  Έχοντας δώσει την έγκριση του, το παιδί δεσμεύεται ότι θα ακολουθήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, χωρίς να νιώθει ότι αυτό του επιβάλλεται. Παρόλα αυτά, αν υπάρξει κάποια φορά που δεν θέλει να διαβάσει, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το πρόγραμμα, υπενθυμίζοντας του ότι έχει συμφωνήσει σε αυτό και επομένως δεν μπορεί να το αποφύγει.
• Προειδοποιούμε κάθε φορά το παιδί πέντε  και ένα  λεπτό πριν την έναρξη είτε του διαβάσματος, είτε του διαλείμματος. Με αυτόν τον τρόπο του δίνουμε από την μία λίγο χρόνο να προετοιμαστεί και να σκεφτεί ότι σε λίγο πρέπει να διαβάσει, και από την άλλη του αυξάνουμε το κίνητρο να συνεχίσει το διάβασμα, καθώς θα ξέρει ότι σε λίγο θα κάνει διάλειμμα.

Η μετατροπή της ώρας του διαβάσματος από μια απλή υποχρέωση σε μία δημιουργική δραστηριότητα μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η ενίσχυση και η ανταμοιβή του παιδιού μετά από μια επιτυχημένη προσπάθεια. Ένας ειλικρινής έπαινος με μια αγκαλιά, ένα μπράβο, ένα χαμόγελο είναι ικανά να κάνουν το παιδί να νιώσει περήφανο και ικανοποιημένο και να προσπαθήσει παραπάνω στο μέλλον για να επιτύχει κάτι παρόμοιο. Επίσης, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του, μπορείτε να το επιβραβεύσετε με μερικά αυτοκόλλητα που του αρέσουν ή  παραπάνω χρόνο παιχνιδιού μαζί του. Μπορείτε για παράδειγμα να το κινητοποιήσετε, λέγοντας του πως θα πραγματοποιήσετε μια βόλτα το σαββατοκύριακο, εφόσον συμπληρώσει ένα συγκεκριμένο αριθμό αυτοκόλλητων ή γενικότερα μείνετε ικανοποιημένοι από την προσπάθεια του μέσα στην εβδομάδα. Η επιβράβευση, πέρα από το κίνητρο που παρέχει στο παιδί, είναι ικανή να προκαλέσει ορισμένες νευροβιολογικές αλλαγές

Η ύπαρξη αμοιβής, ακόμα και η αναμονή μιας αμοιβής μπορεί να επηρεάσει θετικά την συμπεριφορά των παιδιών σε σχέση με το διάβασμα. Όταν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, αυξάνεται η ποσότητα της ντοπαμίνης στον οργανισμό μας. Η ντοπαμίνη δημιουργεί έντονη αίσθηση ευχαρίστησης, ικανοποίησης και αυξάνει το κίνητρο. Ευθύνεται για την  διατήρηση της προσοχής σε ένα ερέθισμα που θεωρείται ενισχυτικό, σε σχέση με άλλα μη ενισχυτικά ερεθίσματα. Όταν λοιπόν το παιδί αντιλαμβάνεται ότι έχει να κερδίσει πολλά από την ολοκλήρωση των μαθημάτων του, η ντοπαμίνη στον οργανισμό του αυξάνεται και μπορεί να συγκεντρωθεί πιο εύκολα, καθώς αυξάνεται το κίνητρο του. Αν από την άλλη εκλαμβάνει το διάβασμα ως μια απλή υποχρέωση, δεν υπάρχει αύξηση της ντοπαμίνης και το παιδί δεν έχει το απαραίτητο κίνητρο για να εμπλακεί ουσιαστικά. Επομένως, όσο πιο ευχάριστη η διαδικασία του διαβάσματος, τόσο πιο εύκολα θα κινητοποιηθεί το παιδί για να το ολοκληρώσει μέσα στη μέρα του.

Η καθοδήγηση και βοήθεια από έναν δάσκαλο στο σπίτι έχει βοηθήσει πολλούς μαθητές να καλύψουν τα κενά και να βάλουν πρόγραμμα στην καθημερινή τους μελέτη. Για αυτό το λόγο, πολλοί γονείς πλέον αναζητούν δασκάλα για ιδιαίτερα μαθήματα ή για ενισχυτική  μέσα από γνωστές υπηρεσίες όπως η Nannuka.